Türkmenistanlı Khajdar Karavitsj Kara ve Khodzjimurat Kurjusjevitsj Kurjusj.
Bu yazı dizisi hemen hemen aynı olmasının sebebi, hepsinin toplu mezarlıklara taşınmış olmasıdır. Bir mezarlıkta yüzünün üzerinde Türk medfun bulunuyor ve yazının çok uzun olmasına sebep oluyor. Herkes tarafından daha rahat okunması için herkesin geldiği ülkeye göre yazmaya devam ediyoruz.
Yazımızın yedincisi olan bu yazıda Türkmenistanlı askerler hakkında olacak. Başta Oslo'daki medfun olanlar ve sonra da ülkesine göre Kazakistan, Azerbaycan, Dağıstan, Özbekistan ve Kırgızistan.
Fotoğraf: Falstadsenteret Arne Langås: FSM.FOTO.C.00110.01: Mo klisemezarlığında ''ölen Sovyetler için'' mezar anıtı 1941 - 1945 (2021).
Türkmenistanlılar Khajdar Karavitsj Kara ve Khodzjimurat Kurjusjevitsj Kurjusj . Khajdar Mo klisesinin mezarlığına ve Khodzjimurat Jørstadmoen mezarlığına gömülmüştür.
Lillehammer'de olan Jørstadmoen, Fåberg esir kampı. Nisan 1942'den mayıs 1945'e kadar ölen 954 tane esir askerler buraya gömülmüş . Çoğu Sovyet askeri, yirmi beşi Yugoslav ve biri Polonyalı. Bunlardan Türk asıllı olup, diğer ülkelerden olanlar var, ama bu yazıda sadece Türkmenistanlılar hakkında yazacağımız için şimdilik Khajdar ve Khodzjimurat ilgili bilgiler aşağıda devam etmektedir.
Fotoğraf: Falstadsenteret Arne Langås: Jørstadmoen Anıttaşı (2019)
Anıtta ''Alman savaş esiri iken ölen 954 Rus-Sovyet askeri anısına'' yazılıdır. Gömme bronz plaketle ve 3,5 metre olan granit anıtı ve çevresini peyzaj mimarı olan Karen Reistad'ın planı üzerinde durulmuş, sadece mezarlığın etrafını çevreleyen eski ahşap çitler yerine doğal taştan yeni çit yapılmıştır. Ayrıca düzenleme yapılınca eski mezarlıklardan her birinin isimleri ve numaraları sökülmüştür.
Khodzjimurat Kurjusjevitsj Kurjusj
Ходжимурат Курюшевич Курюш
Listede 577 numaralı şahıs.
Doğum: 1896 (diğer kayıtta 1883) Yeri: Kordsjo, Gökdepe etraby, Aşkabad, Türkmenistan
Tutuklanma: 1 Mayıs 1942 Yeri: Kertsch
Ölüm: 11. Haziran 1944 Yeri: Jørstadmoen, Fåberg (Lillehammer), Oppland, Norveç
Rütbesi: Er. Esir numarası: 99940. Esir kampı yeri:. Esir kampı ismi: III-A
Kertsch'de esaret altına alındı yazıyor. Baba adı Kurüsch, annesinin soyadı Amangasel. Vefat haberi hanımı Schexe Kurüsch'e Kordsjo, Geok-Tepinskij rajon (Gökdepe etraby), Aşkabad, Türkmenistan adresine haber verilmiştir yazıyor.
Halen mevcut olan Mo klisesinde savaşa mezarlığı. Farklı milletlerden 2. Dünya savaşı esnasında ölen buraya gömülmüş. Gömülenlerden sekizi İngiliz Milletler Topluluğundan. Sovyetler birliğinden ise sayısı belli değil. Resmi kayıtlarda toplam 80–90, ama sayısı onaylanmamıştır.
Fotoğraf: Falstadsenteret Arne Langås: FSM.FOTO.C.00121.1: Mo klisemezarlığında ''ölen 6 Sovyet askerler için'' mezar anıtı 1940 - 1945 (2021).
Khajdar Karavitsj Kara
Хайдар Каравич Кара
Doğum: 1907 Yeri: Tsjardzor, Sovjetler birliği
Ölüm: 13. Mayıs 1943 Yeri: Mo i Rana, Nordland, Norveç
Rütbesi: Er. Esir numarası: 100004. Esir kampı yeri: Mo. Esir kampı ismi: III-A
Baba adı Kara, annesinin soyadı Gulli. Sivil hayatta çiftçi. Vefat haberi hanımı Guli Kara'ya Chajet, Tschadzuz, Türkmenistan adresine haber verilmiştir yazıyor.
Daha ismini bildiğimiz ama yeterince kendisi ile ilgili bilgimiz olmayan ve isimleri dahi belirlenmeyen nice askerler medfun. Elimizde daha çok bilgi geldikçe aktaracağız. Daha önce bahsettiğim arkadaşım Talgat M. ZHUMAGULOV'un (Kazakistan Norveç Konsolosluğu / Bakan yardımcısı, Misyon başkan yardımcısı) sayesinde bulduğum bu mezarlıklara ve bilgilere müteşekkirim. Umarım ki, gidebilirsek oralara, ruhlarına Fatiha-i şerife ve dua okumayı, gidemesek, olduğumuz yerden okumayı bir borç bilirim.
Yazan Selami Tanatar
Norveç 21.09.23
KAYNAK SAYFALAR:
ความคิดเห็น